Bµi 1:
TiÕt 8: C¸c ph¬ng ch©m héi tho¹i
(TiÕp theo)
I.
Môc tiªu cÇn ®¹t:
1.
KiÕn thøc : Häc sinh n¾m ®îc néi dung hÖ thèng c¸c ph¬ng ch©m héi tho¹i.
2. KÜ
n¨ng : RÌn luyÖn kÜ n¨ng sö dông , ph©n tÝch hiÖu qu¶ cña c¸c ph¬ng ch©m héi
tho¹i trong giao tiÕp.
3. Gi¸o dôc : Gi¸o dôc ý thøc tham gia héi tho¹i .
II.
ChuÈn bÞ :
1.
Thµy : §äc tµi liÖu, nghiªn cøu so¹n bµi, gi¸o cô : B¶ng phô, gi¸ ®ì.
2.
Trß : §äc, bµi.
III. TiÕn tr×nh lªn líp .
A. æn ®Þnh tæ chøc ( 1phót ).
B.
KiÓm tra: ( 3-5 phót ).
Em
hiÓu nh thÕ nµo vÒ ph¬ng ch©m vÒ lîn
vµ ph¬ng ch©m vÒ chÊt ? Cho vÝ dô vµ
ph©n tÝch ?
C.
Bµi míi : GV giíi thiÖu:
TiÕt 8: C¸c ph¬ng ch©m héi tho¹i
(TiÕp theo)
I.
Môc tiªu cÇn ®¹t:
1.
KiÕn thøc : Häc sinh n¾m ®îc néi dung hÖ thèng c¸c ph¬ng ch©m héi tho¹i.
2. KÜ
n¨ng : RÌn luyÖn kÜ n¨ng sö dông , ph©n tÝch hiÖu qu¶ cña c¸c ph¬ng ch©m héi
tho¹i trong giao tiÕp.
3. Gi¸o dôc : Gi¸o dôc ý thøc tham gia héi tho¹i .
II.
ChuÈn bÞ :
1.
Thµy : §äc tµi liÖu, nghiªn cøu so¹n bµi, gi¸o cô : B¶ng phô, gi¸ ®ì.
2.
Trß : §äc, bµi.
III. TiÕn tr×nh lªn líp .
A. æn ®Þnh tæ chøc ( 1phót ).
B.
KiÓm tra: ( 3-5 phót ).
Em
hiÓu nh thÕ nµo vÒ ph¬ng ch©m vÒ lîn
vµ ph¬ng ch©m vÒ chÊt ? Cho vÝ dô vµ
ph©n tÝch ?
C.
Bµi míi : GV giíi thiÖu:
| H® cña GV | H® cña Hs | Ghi b¶ng |
| * H§ 1: KTra bµi cò * H§ 2: Gv h/dÉn Hs tr¶ lêi c©u hái: H? Thµnh ng÷ <<¤ng nãi ...>> dïng ®Ó chØ t×nh huèng héi tho¹i ntn ? H? §iÒu g× sÏ x¶y ra nÕu x.hiÖn nh÷ng t×nh huèng héi tho¹i nh vËy? H? Qua ®ã cã thÓ rót ra bµi häc g× trong giao tiÕp. Gv h/dÉn Hs tr¶ lêi c©u hái: H? 2 thµnh ng÷ ®ã dïng ®Ó chØ nh÷ng c¸ch nãi ntn ? H? Nh÷ng c¸ch nãi nh thÕ ah’ ntn ®Õn giao tiÕp? H? Qua ®ã em rót ra ®iÒu g× vÒ g/tiÕp ®Ó l nghe dÔ tiÕp nhËn ®óng nd truyÒn ®¹t ? Gv yªu cÇu Hs ®äc hoÆc kÓ l¹i truyÖn cêi << MÊt råi >> & h/dÉn Hs tr¶ lêi c©u hái . H? V× sao ¤ng kh¸ch cã sù hiÓu lÇm nh vËy. H? ChÝnh v× vËy ®· dÉn ®Õn h¹n chÕ g× ? Gv: Trong héi tho¹i, nhiÒu khi c©u rót gän cã thÓ gióp ta giao tiÕp mét c¸ch hiÖu qu¶: VD: - Bao giê b¹n vÒ quª - Ngµy mai H? LÏ ra cËu bÐ ph¶i tr¶ lêi ntn ? Gv cã thÓ hái thªm: H? Nãi ®Çy ®ñ nh c©u tr¶ lêi trªn cña cËu bÐ cã t/d g× ? H? Ngoµi ra cßn cã t/d nµo ®¸ng chó ý n÷a ? H? Qua c©u chuyÖn trªn ta thÊy trong giao tiÕp cÇn ph¶i tu©n thñ ®iÒu g× ? * Gv chèt -> Gäi Hs ®äc ghi nhí. * Gv híng dÉn Hs ®äc “Ngêi ¨n xin” & tr¶ lêi c©u hái: H? V× sao «ng l·o ¨n xin vµ cËu bÐ trong c©u chuyÖn ®Òu c¶m thÊy nh m×nh ®· nhËn ®îc tõ ngêi kia mét c¸i g× ®ã ? H? Qua c©u chuyÖn, em rót ra bµi häc g× ? (*) Híng dÉn Hs ®äc ®o¹n trÝch trong <<TruyÖn KiÒu>> & tr¶ lêi c©u hái: H? H·y n.xÐt vÒ s¾c th¸i cña lêi nãi mµ Tõ H¶i nãi víi T.KiÒu & T.K nãi víi Tõ H¶i ? Gîi ý: H? VÞ thÕ, th©n phËn cña hä trong h.c¶nh nµy ntn ? + TK ®ang ë lÇu xanh + TH: Mét kÎ næi lo¹n, chèng l¹i triÒu ®×nh, cha cã c«ng danh g×. H? ThÕ nhng ng«n ng÷ mµ hä ®èi tho¹i víi nhau ntn? H? Cã ®iÓm g× chung trong lêi nãi cña Tõ H¶i vµ Thóy kiÒu víi 2 nh©n vËt trong truyÖn << Ngêi ¨n xin >> H? Qua nh÷ng v/d trªn, em rót ra bµi häc g× khi giao tiÕp ? * H§ 3: LuyÖn tËp : GV ph¸t phiÕu häc tËp cho hs. GV gi¶i nghÜa: “Uèn c©u”: Uèn thµnh chiÕc lìi c©u. Kh«ng ai dïng 1 vËt qóy ®Ó lµm 1 viÖc kh«ng xøng ®¸ng víi gi¸ trÞ cña nã . GV híng dÉn Hs gi¶i bµi tËp Chó ý : B/p tu tõ tõ vùng nµo liªn quan trùc tiÕp. GV ph¸t phiÕu cho hs th¶o luËn nhãm H? C¸c tn trªn lµ nh÷ng c¸ch nãi cã liªn quan ®Õn c¸c ph¬ng ch©m héi tho¹i nµo ? * H§4: HDVN : + Hoµn thµnh bt. + Häc bµi & chuÈn bÞ phÇn 1 tr.22 ®Õn tr.24. | - Hs suy nghÜ ®éc lËp. -> Mçi ngêi nãi mét ®»ng kh«ng khíp nhau, kh«ng hiÓu nhau. -> Con l sÏ kh«ng g/tiÕp ®îc víi nhau & nh÷ng h/® cña XH sÏ trë nªn rèi lo¹n. - Khi giao tiÕp cÇn nãi ®óng vµo ®Ò tµi giao tiÕp, tr¸nh nãi l¹c ®Ò. Hs ®äc vd Hs ®éc lËp suy nghÜ: + <<D©y ...>> Dïng ®Ó chØ c¸ch nãi dµi dßng, rêm rµ. + <<Lóng ...>> C¸ch nãi Êp óng kh«ng thµnh lêi, kh«ng rµnh m¹ch. ->Lµm cho ngêi nghe khã tiÕp nhËn hoÆc tiÕp nhËn kh«ng ®óng n/d ®îc truyÒn ®¹t. §iÒu ®ã lµm cho g.tiÕp kh«ng ®¹t ®îc kÕt qu¶ mong muèn. Hs ®äc / kÓ Hs ®éc lËp suy nghÜ V× cËu bÐ ®· dïng c©u rót gän -> T¹o ra mét sù m¬ hå. CËu bÐ ph¶i tr¶ lêi <<Tha b¸c, bè ch¸u ®· vÒ quª >> hoÆc <<Tha ... , Bè ch¸u cã ®Ó l¹i m¶nh giÊy cho ... >> Lµm cho n/d c©u nãi râ rµng, tr¸nh m¬ hå. Cßn thÓ hiÖn ®îc sù lÔ ®é cña ngßi nãi víi ngêi nghe. Tr¸nh c¸ch nãi m¬ hå. Hs ®äc ghi nhí (20) Hs ®äc Hs ®éc lËp suy nghÜ hoÆc th¶o luËn. C¶ 2 l ®Òu c¶m nhËn ®îc t/c¶m mµ l kia ®· dµnh cho m×nh, ®.biÖt lµ t/c¶m cña cËu bÐ ®/v l ¨n xin: Kh«ng hÒ tá ra khinh miÖt, xa l¸nh mµ vÉn cã t.®é & lêi nãi hÕt søc c.thµnh thÓ hiÖn sù t.träng & q.t©m ®Õn ngêi kh¸c. -> Trong g.tiÕp, dï ®Þa vÞ XH & hoµn c¶nh cña ngêi ®èi tho¹i ntn ®i n÷a th× ngêi nãi còng ph¶i chó ý ®Õn c¸ch nãi t«n träng ®/v ngêi ®ã. + TK ®ang lµ g¸i lÇu xanh nhng TH vÉn dµnh nh÷ng lêi rÊt tao nh· ®Ó nãi víi nµng KiÒu: << Tõ r»ng ... cã kh«ng >>. + Cßn TK nãi vÒ m×nh mét c¸ch rÊt khiªm nhêng “cá néi ...” “tÊm th©n bÌo bät” & nãi vÒ Tõ H¶i – Mét kÎ ... B»ng nh÷ng lêi lÏ rÊt trang träng. - 4 con ngêi kh¸c nhau vÒ giíi tÝnh, tuæi t¸c, h.c¶nh, t.huèng g.tiÕp nhng ®Òu cã ®’chung: Lêi nãi rÊt lÞch sù, cã v¨n hãa, tÕ nhÞ, khiªm tèn vµ t«n träng l kh¸c. TÕ nhÞ, k.tèn vµ t«n träng ngêi kh¸c . HS th¶o luËn nhãm. Nh÷ng c©u tôc ng÷, ca dao ®ã kh¼ng ®Þnh vai trß cña ng«n ng÷ trong ®/s & khuyªn ta trong giao tiÕp nªn dïng lêi nãi lÞch sù, nh· nhÆn . 5 c©u tôc ng÷ ,cadao: “ Chim kh«n ..... Chu«ng kªu thö tiÕng, l ngoan thö lêi ” “ Mét c©u nhÞn lµ chÝn c©u lµnh ”. BiÖn ph¸p nãi gi¶m, nãi tr¸nh cã liªn quan trùc tiÕp víi ph¬ng ch©m lÞch sù. VD: Kú thi nµy Nam bÞ víng 2 m«n . Bµi viÕt nay cha ®îc hay . HS th¶o luËn nhãm .....nãi m¸t, ......nãi hít,......nãi mãc ......nãi leo,......nãi ra ®Çu ra ®òa . Vi ph¹m ph¬ng ch©m lÞch sù Th¶o luËn nhãm Khi l nãi chuÈn bÞ hái vÒ 1 v/®Ò kh«ng ®óng vµo ®Ò tµi mµ 2 l ®ang trao ®æi ®Ó l nghe tr¸nh hiÓu lµ m×nh ®ang vi ph¹m p.ch©m quan hÖ. | I. P.ch©m q.hÖ: VD: Thµnh ng÷ <<¤ng nãi gµ bµ nãi vÞt >>. II. P.ch©m c¸ch thøc: (*) Khi g/tiÕp chó ý ®Õn c¸ch nãi ng¾n gän, râ rµng. III. Ph¬ng ch©m lÞch sù Ghi nhí *LuyÖn tËp Bµi tËp 1 Bµi tËp 2 Bµi tËp 3: Bµi tËp 4: |
